కొన్ని ముఖములు

మరి కొన్ని ముఖములు
ఇవి కూడా ఆసక్తి కరమయినవే
ఉదాహరణకు ఈ ముఖము 60 సంవత్సరాల నాటి వ్యాపార ప్రకటన

ఇంక ఈ ముఖమును జాగ్రత్తగా చూడండి.

చెవి ఆభరణములా? తుపాకి గొట్టమా?

నాకు నచ్చినవన్నీ ప్రపంచమునకు నచ్చవలెనన్న నియమము లేదని తెలుసును.

నా వెర్రి నాది!

కొన్ని ముఖములు

ఈ ముఖములను గమనించండి
ఇవి చాలా ప్రత్యేకమయినవి.

నేషనల్ జియొగ్రాఫిక్ వారికి గుర్తింపుగా నిలిచిన చిత్రమిది.

ఈ ఇరాను అమ్మాయిని 38 సంవత్సరాల తరువాత మళ్లీ వెతికి ఫొటో తీసి ప్రచురించారు

2012 లో అంతర్జాతీయ స్థాయిలో బహుమతి గెలిచిన ఫొటో ఇది.

(ఈ చిత్రాలు చాలా పెద్దవి. మరొక టాబ్ లో చూడండి.)

ఎవరికివారే ప్రత్యేకం!

ఏం వాయ్, మై డియర్, మొఖం వేలవేశావ్? అంటాడొకాయన. ఆ ముఖం వేలవేసిన బాబు సంవత్సరం పరీక్షలో ఫెయిలయ్యాడు. సెలవులకు ఇంటికి పోతే, తండ్రి తంతాడని భయం. ఈ అడిగినతను, ఆ బాబుకు చదువు చెప్పవలసిన ట్యూషన్ గురువు. చుట్ట కాల్చడం నేర్పించాడు, అంతేగానీ, చదువు చెప్పినట్టు లేదు. గురజాడ వారు సృష్టించిన వేల ముఖం వెనక ఎంతో కథ ఉంది. ఆ బాబు ముఖం వెలగమంటే ఎట్లా వెలుగుతుంది?

తన మీద తనకు గౌరవం ఉన్న మనిషి ముఖం వెయ్యి వాట్ల బల్బులా వెలుగుతుంది. తన మీద తనకున్న గౌరవం, హద్దులు మీరితే కూడా మంచిది కాదని గుర్తుంచుకోవాలి. గౌరవంతోనే బతుకు ముందుకు సాగుతుంది. నీకు ప్రపంచంలో ఎన్నో కావాలి. అందులో కొన్ని తప్పకుండా కావాలి. అవి నీకు అందాలంటే, అందుకు తగిన యోగ్యత, నీ దగ్గర ఉండాలి. అందుకే కొందరికి తమకు కావలసిందేదో అడగాలన్నా భయంగా ఉంటుంది. ‘కావాలి. నిజమే! కానీ, అందుకు నీవు చేసింది ఏమిటి?’ ఎందుకని నీకు ఏ విషయమయినా అందాలి? అందుకు నీవు తగినవానివని రుజువేమిటి? సీటు కోసం, ఉద్యోగం కోసం, చివరకు జీవిత భాగస్వామి కోసం వెతుకుతుంటే, ఎదురయేవి ఈ ప్రశ్నలే గదా!

మన గురించి, మన కోరికల గురించి, మనం ధైర్యంగా చెప్పగలగాలంటే, మనకు మన మీద గౌరవం ఉండాలి. మనమే సాధించి ఉండాలి. మనకు కొంతయినా, ప్రత్యేకత, గుర్తింపు ఉండాలి. నీకు ఉద్యోగం అవసరం గనుక ఉద్యోగం ఇవ్వాలా? లేక నీవల్ల ఎదుటివారికి కొంత ఉపయోగం ఉంటుంది గనుక ఇవ్వాలా? ఇదేనా సమస్య? ఈ గౌరవం ఎంత ఉండాలని ప్రశ్నించుకుని చూడండి. ఆత్మగౌరవాన్ని కొలవడం కుదరదు. అన్ని సందర్భాలలోనూ ఒకంతే గౌరవం ఉండడం కూడా కుదరదు. సందర్భాన్ని బట్టి గౌరవం అవసరం మారుతుంది. కొన్ని చోట్ల. ఉదాహరణకు నిన్ను అర్థం చేసుకున్న పెద్దవారి ముందు, ఈ ఆత్మగౌరవం ప్రదర్శించకుండా ఉంటేనే మంచిది.

ముఖం వేల వేసిన వెంకటేశం తండ్రికి, బోలెడంత కోపం, మరింత మొండితనం ఉన్నాయి. ఆయన ఏ విషయంలోనూ ఎవర్నీ సంప్రదించడు, నమ్మడు. తల్లి మాత్రం అమాయకురాలు. ఆ కాలం పరిస్థితులు, అనుకుని సర్దుకుపోవచ్చు. ఈ కాలంలో కూడా, చాలా కుటుంబాలలో పరిస్థితి పిల్లల ఆత్మ గౌరవాన్ని నిలబెట్టేదిగా ఉండటం లేదు. బయట సంఘంలోనూ, ‘నువ్వెందుకూ కొరగావు’ అని చిన్నచూపు చూచేవారే. ‘నీవు కూడా ఏదో సాధించగలుగుతావు’ అని ధీమా చెప్పిన తల్లిదండ్రులు, ఇరుగు పొరుగువారూ ఉన్న వారు అదృష్టవంతులు.

ఈ ప్రపంచంలో మనకంటే గొప్పవారు ఎంతోమంది ఉన్నారు. మనకంటే తక్కువ తెలివితేటలూ, పనితనం గలవారు కూడా ఉన్నారు. సరిగ్గా మనలాంటి మనుషులు మాత్రం లేరు. అందుకే ఎవరికివారే ప్రత్యేకం! ఈ సంగతి మీకు ఇంతవరకు ఎవరైనా చెప్పి ఉంటే మీరు ఇక ధైర్యంగా, గౌరవంగా ముందుకు సాగుతారు. ‘ఆ అమ్మాయిని చూడు, ఈ బాబును చూడు! మరి నువ్వూ ఉన్నావు’ అన్న సాధింపులు చిన్ననాడు మొదలవుతాయి. అదే భావం మనసులో నాటుకుంటుంది. ఎన్ని నాళ్లయినా వెంటాడుతూ ఉంటుంది. ప్రపంచం భయపెడుతుంటే, ఈ భావం బలపడుతుంది. భయపెడుతుంది. మనమీద మనకు గౌరవం అడుగంటుతుంది.

అద్దంలేని కాలంలో ఒకానొక పౌరాణిక పురుషుడు, నీళ్లలో తననుతాను చూసుకుని ‘నేనెంత అందంగా ఉన్నాను!’ అనుకునేవాడట. ఇవాళటికీ ఆ రకం వ్యక్తులు చాలామందే ఉంటారు. కానీ తనలో ఎక్కడో ఏదో లోపం కూడా ఉందని తెలుసుకున్నవారు కాళ్లు నేలమీద ఆనుకుంటాయి. సరిగా నడుస్తాయి. మనకున్న శక్తియుక్తులను గుర్తించటం అవసరం. అంతకన్నా ఎక్కువ శక్తియుక్తులు కూడా ఉంటాయని గుర్తించడం, అంతకన్నా అవసరం. నిద్రలేచిన వెంటనే అద్దంలో ముఖం చూచి మనలను మనమే ‘శభాష్!’ అనుకుంటే, ఆ రోజు బాగా గడుస్తుందా? నిన్నటికీ, ఇవాళటికీ మనలో వచ్చిన మార్పులను గుర్తించి, మంచిని పెంచి, చెడును తుంచితే రోజు బాగా గడుస్తుందా? ఈ రెండవ పద్ధతి మనకు చేతనవుతుందని అర్థమయిననాడు, మన మీద మనకు, మరింత మందికీ, తెలియకుండానే గౌరవం ఎక్కువవుతుంది. అసలు, ఈ సంగతి పట్టించుకోకుండా, మంచి మార్గంలో మరింత వినయంగా, ముందుకు సాగుతూ ఉంటే, మరింత సౌకర్యంగా ఉంటుంది. మనం సాధించిన చిన్న చిన్న విషయాలను అందరూ గుర్తించకపోవచ్చు. అందుకు కుంగిపోవనవసరం లేదు. వాటిని మనం లెక్కవేసుకుని గుర్తించుకుంటే చాలు. గుర్తు ఉంచుకోకున్నా ఫరావాలేదు. మన గౌరవం కొనసాగుతుంది. మంచి మార్గం సాగుతుంది.


మంచిదారిలో నడవడం అలవాటయిన తరువాత, చెడు దారిని గుర్తించడం సులభంగా వీలవుతుంది. మంచిదారి మనకు ఇష్టమయిన దారిగా మారుతుంది. మనకు ఇష్టమయిన పనులను మాత్రమే మనం చేస్తుంటే, అంతకన్నా ఆనందమే లేదు. అందులో మనకు మనమీద, ఇతరులకు మనమీద గౌరవం పెరుగుతుందని అర్థమవుతుంది. మనం ఇష్టం వచ్చిన మంచి పనులను, మనకు ఇష్టం గనుక చేస్తాము. గౌరవం కొరకు మాత్రం కాదు. పదుగురి మెప్పుకోసం చేసే పనులు, చెప్పకుండానే తెలిసిపోతాయి. తేలిపోతాయి. ఇష్టపడిన పనిని చేయడం ఒక ఎత్తు. చేస్తున్న, చేయవలసిన పనులను ఇష్టపడటం మరొక ఎత్తు. ఇది కూడా అలవాటయితే, గౌరవం కన్నా దృష్టి ఆనందం మీదకు మారుతుంది. ఉత్సాహం ఉరకలు వేస్తుంది.

చేస్తున్న పని నచ్చింది గనుక, అందులో మెళకువలు నేర్చుకునే ప్రయత్నాలు అవే మొదలవుతాయి. మనం పెరుగుతాము. మన పనులు, నిర్ణయాలు మరింత మెరుగుగా వస్తుంటాయి. అది గౌరవంగానూ, ఆనందంగానూ ఉంటుంది. నిర్ణయాలు వస్తున్నాయంటే, అవి మరికొందరిని ప్రభావితం చేస్తాయి. వారికి మనతో సంబంధ బాంధవ్యాలు మొదలవుతాయి. అక్కడో ఇక్కడో మనలను ప్రశ్నించి విమర్శించి, తికమకపెట్టేవారు ఎదురవుతారు. వారు నిజానికి మనకు సాయం చేస్తున్న వారిలో లెక్క. మన దారి, పనులు, నిర్ణయాలు మంచివేనని తేల్చుకోవడానికి వీరు మనకు ఎంతో సాయం చేస్తారు. ఆ సంగతి వారికీ అర్థమయితే, మిత్రులవుతారు. అభిమానులవుతారు. అనుయాయులవుతారు. అంటే మన వెంట వస్తారు!

ఈ ప్రపంచంలో లోపం లేని మనుషులు లేరు. ఈ ఒక్కటీ గుర్తుంచుకుని ముందుకు సాగుతుంటే, మనకు గౌరవంలోగాని, ఆనందంలోగానీ లోపం ఉండవలసిన అవసరం లేదు!

కార్టూన్ - యువ నుంచి

పాత కార్టూన్ ఒకటి.
1963 లో వచ్చిందిది.
యువ మాస పత్రికలో.

పరిణామం- బరువు

ప్రతి మనిషికీ స్వంత ఆలోచనలు, ఆశలుంటాయి. అందరి ఆలోచనలు ఒకే రకంగా ఉండవు. కొన్ని ఆలోచనలు మాత్రం ఒక వర్గానికి, ప్రాంతానికి, దేశానికి గుర్తింపుగా నిలుస్తాయి. నాది అన్న భావన ఆలోచనతో ముగియదు. వస్తువులతో మొదలయి అది విస్తరిస్తూ పోతుంది.

మనుషుల తీరు ఇట్లాగే ఎందుకుంది? ఈ స్థితి ఎక్కడికి దారితీస్తుంది? మానవ జాతి గురించి, పరిణామం గురించి పరిశీలించేవారు చెప్పే సమాధానం, సంతృప్తికన్నా ఆశ్చర్యాన్ని ఎక్కువగా కలిగిస్తుంది. మనిషి జాతి పుట్టి లక్షల సంవత్సరాలయింది. అందులో 99 శాతం సమయంలో నాగరికత తెలియకుండానే గడిచింది. మనుషులు గూడు లేకుండా బతుకుతూ తిండి వెతుకుతున్నారని అర్థం. ఈ గతం మనకు తెలియకుండానే మనలను వెంటాడుతున్నది. అవునా, అని ఆశ్చర్యపడవలసినంత సత్యమిది. రక్షణ లేకుండా, తిండికి గ్యారంటీ లేకుండా బతికినందుకు, మనిషికి, ముఖ్యంగా రెండు లక్షణాలు అలవడినయి. మొదటిది రెండు కాళ్లమీద నడక. రెండవది మెదడు సైజులో పెరుగుదల. ఈ లక్షణాలు ఎప్పుడు ఎందుకు వచ్చాయని ఆలోచిస్తే అసలు సంగతి మన ముందుకు వస్తుంది. రెండు కాళ్లమీద నడిచినందుకు ప్రస్తుత ప్రపంచంలో మనకు ఒరిగింది వెన్నునొప్పి తప్ప మరో లాభం లేదు! ఇక మెదడు పెరిగినందుకు వచ్చిన కష్టాలు ఇన్ని అని చెప్పడానికి లేదు. ఆలోచన పెరిగింది. అసలు ఈ బతుకు ఎందుకు? లాంటి ప్రశ్నలు కూడా పుట్టాయి, పుడుతున్నాయి. కాలక్రమంలో మనిషి పరిణామాన్ని ఒక గీతగా భావిస్తే, ఈ లక్షణాలు, గీత మొదట్లో ఎప్పుడో పుట్టాయి. సహాయంగా నిలిచాయి. సందేహం లేదు. మనం మాత్రం గీత చివరల్లో ఉన్నాము. ఇప్పుడా లక్షణాలు మనకు సాయం చేస్తున్నాయి, చేయడంలేదు!

మనం మన బతుకును ప్రపంచాన్ని చాలా మార్చుకున్నాము. నిజానికి మన శరీరం, మెదడు తీరు ఇప్పటి ప్రపంచానికి అనువుగా పెరిగినవి, మారినవి కావు. తిండికోసం మనం పనిచేస్తున్నాము. కానీ, నిజంగా పరుగులు పెట్టి జంతువును తరమడం లేదు. కాయలు, పండ్లు వెతకడం లేదు. ‘పండించిన’ తిండిని ‘వండుకుని’ తింటున్నాము. ఆ వంటయినా అందరూ చేయడంలేదు. కూచుని, తింటూ కాలం గడిపేవారు ఎక్కువగా ఉన్నారు. అందరూ కలిసి గుంపులుగానే బతుకుతూ ఉన్నాం. కానీ, ఎవరితోనూ కలిసి గడపటానికి సమయం లేదు. మాటలు నేరుగా జరగవు. మనుషులు నేరుగా కనిపించరు. అంటే మొత్తానికి మన శరీరం, మనసు ఒక రకంగా ఉంటే, మన ప్రపంచం మరో రకంగా ఉందని అర్థమయింది. కానీ, ఆలోచన మనిషిని, అనుకూలం గాని పరిస్థితులలో ఉండనివ్వదు.

పరిణామం, అంటేనే మార్పు. నాగరికత తెలియక బతికిన మనిషికి, అనువయిన రకం లక్షణాలు, చిటికెవేస్తే రాలేదు. ప్రస్తుతం మన బతుకు తీరుకు, అనుకూలంగా ఉండే లక్షణాలు కూడా అంత సులభంగా రావు. పరిణామం బరువును మానవజాతి మొత్తం మోస్తున్నది. కనుకనే, ఆ బరువుతో సహా మరింత వేగంగా, తెలివిగా ముందుకుసాగే ప్రయత్నాలు జరుగుతున్నాయి. పాత మనిషి బుర్రను తిండి సంపాదించడం కొరకుమాత్రమే వాడలేదు. కనుకనే, మనం ఇవాళ ఇప్పటి పరిస్థితిలో ఉన్నాము. కానీ, మొత్తం పరిణామ చరిత్రని చిత్రంగా గీస్తే, అందులో ఈ పద్ధతి ఒక మూలన కూడ కనబడనంత చిన్నది. మంచికో, చెడుకో మనిషికి ‘సైన్సు’ అనే ఆలోచన కలిగింది. సమస్యలతో పోరాడడం ఒకటే కాదు ప్రస్తుతం మనిషికి వాటికున్న సమాధానాలను వెతకడం అలవాటయింది. ఉన్న తీరు కన్నా మరింత బాగా బతకాలన్న కోరికతో మనిషి చేస్తున్న ప్రయత్నాలు పరిణామం సాగే పద్ధతిని మారుస్తున్నాయి.

మనుగడ కొరకు సాగే సమరంలో నెగ్గిన లక్షణాలు గెలుస్తాయి. జాతులు నిలుస్తాయి ఇదే కదా డార్విన్ మహాశయుడు చెప్పిన పరిణామ క్రమంలోని సూత్రం! మైదానాల్లో ఎన్నో రకాల జంతువులు, అందులో కొన్ని మనలాంటివి కూడా ఉండేవి. వాటిలోనుంచి మనుషులం మాత్రం ఇంత దూరం రాగలిగాం. అడవుల్లో బతుకు వేరు, మైదానంలో తీరు వేరు. మైదానంలో ఎండలు ఎక్కువ, తిండినిచ్చే చెట్లు తక్కువ. అందుకే మన ఒంటిమీది వెంట్రుకలు పోయినయి. పంటి వరుసలో మార్పులు వచ్చినయి. శరీరానికి తిండిని దాచుకునే శక్తి అలవాటయింది. ఇప్పుడేమో అనవసరంగా తినడం అలవాటయింది. కనుకనే చక్కెర వ్యాధి మొదలయ్యింది. ప్రపంచమంతా ఒకటయింది నిజమే కానీ, తుమ్మితేచాలు, వైరసు, ప్రపంచమంతా వ్యాపించే వీలు కూడా మొదలయింది. ఇలాంటి బరువులు, మానవ జాతి బతుకు నిండా వేలాడుతున్నాయి. ప్రకృతిని కాదని, మరింత ముందుకు, మరింత ఎత్తుకు, లోతులకుపోవడం మనిషికి మొదటి స్వభావంగా మారింది, ఈ బరువు కారణంగానే. ఈ నడకకు, ప్రగతిని అసలయిన సాయం అందింది, ఒక్క సైన్సు నుంచి మాత్రమే. ఏం జరుగుతున్నా, ఎందుకు జరుగుతున్నదో తెలుసుకోవడం మనకు తెలిసింది. ఈ సైన్సు ఆధారంగా మానవుడు, ప్రపంచాన్ని తనకు అనుకూలంగా మారుస్తూ ముందుకు వెళ్లిపోతున్నాడు. మొదట్లో మొక్కలను, పశువులను తమ అదుపులోకి తెచ్చుకున్నవారు మనకు ఆదర్శప్రాయులు. దాంతో తిండి, పంట, రక్షణలు మనిషికి వీలయినయి. కానీ, బాగున్నాయనుకున్న ఆలోచనలు ప్రస్తుతం మనకు శత్రువులుగా నిలిచి భయపెడుతున్నాయి. సైన్సులో విచిత్రం ఇక్కడే ఉంది. ఇక్కడ ఏదీ శాశ్వత సత్యం కాదు. మనం అనుకుంటున్న ప్రతి అంశాన్నీ, ప్రశ్నించమంటుంది సైన్సు.

ఆ అంశం సైన్సులోనుంచి పుట్టిందయినా చర్చకు లొంగనిది కాకూడదు. కాదు. సైన్సు, మనలను నిలదీసి, ‘నీవెవరు?’ అని అడుగుతుంది. పరిశోధనలు, వాటి ఆధారంగా జరిగిన మార్పుల ఆధారంగా, మనిషి బతుకు తీరు మారింది. సగటు వయస్సు, ఎత్తు, తెలివి అన్నీ పెరుగుతున్నాయి. రికార్డులు పడిపోతూనే ఉన్నాయంటే, అది సైన్సువల్ల గానీ, మనిషివల్ల గాదు. సైన్సు మన తీరును మార్చింది. కానీ, పరిణామం బరువు మిగిలే ఉంది. ఎక్కువ కాలం బతికినందుకు లాభమా? నష్టమా చెప్పలేము. చావక తప్పదు, అది మారొక సత్యం! ఎవరో ఒకరు ఎత్తులు ఎగిరితే, వేగంగా పరుగిడితే అది నిజంగా పరిణామం అనడానికి లేదు. సగటున అందరికీ ఆ శక్తి ఉండాలి. మనిషి ఎంత వేగంగా పరిగెత్తినందుకు, ఏం లాభం జరుగుతుంది? ప్రమాదం నుంచి తప్పించుకోవాలంటే, పక్కవాడికన్నా వేగంగా పరుగెత్తితే చాలు!

ప్రశ్నలు అడగడం కొనసాగితే, సైన్సు కొనసాగుతుంది. ప్రగతి కొనసాగుతుంది. పరిణామం బరువు తరగడం కూడా వీలవుతుంది. పరిణామం ప్రకారం మనిషికి పరిధులు ఏవయినా ఏర్పడి వుంటే, వాటిని ప్రశ్నించడానికి, ఎదిరించడానికి, అధిగమించడానికి, మనకు ఒక సాయం సిద్ధంగా ఉంది. అదే- సైన్సు!

కాస్త తెలివిగా..

ఒక రైతు ఇంట్లో ఒక కుక్క, ఒక కోడి ఉన్నాయి. కుక్క కాపలా కాస్తుంది. కోడి ఉదయానే్న కూస్తుంది. గుడ్లుకూడా పెడుతుంది. వాటి బతుకు మొత్తానికి బాగానే నడుస్తున్నది. కానీ, కొంత కాలానికి వాటికి బయట ప్రపంచం కూడా చూడాలి గదా, అనిపించింది. ఉన్నచోటిని వదిలి వెళ్లాలని నిర్ణయించుకున్నాయవి. ఒకానొకనాడు ఆనందంగా బయలుదేరి, ఉల్లాసంగా నడుస్తూ అవి చాలా దూరం నడిచాయి. దారిలో అనుకోని సంగతులేమీ ఎదురుకాలేదు. తిండికి కూడా కష్టం కాలేదు.

నడుస్తుండగా రాత్రయింది. ఇక ఎక్కడో విశ్రాంతి తీసుకోవాలి. కోడి చుట్టూ వెతికింది. ఒక పెద్ద చెట్టులో మంచి బొరియ ఉంది. కుక్కను బొరియలో పడుకొమ్మని, కోడి తాను మాత్రం చెట్టు ఎక్కి, కొమ్మల నడుమ సేద దీరింది. అలసి ఉన్నాయి గనుక హాయిగా నిద్రపట్టింది వాటికి.

తూర్పున సూర్యుడు కనిపించకముందే, వెలుగులు మాత్రం పరుచుకున్నాయి. అలవాటు కొద్దీ కోడి నిద్రలేచింది. తానింకా రైతు పొలంలోనే ఉన్నాననుకుని, నిద్రలేపడం బాధ్యత గదా అని, అలవాటు కొద్దీ గట్టిగా కూసింది. రెక్కలు టపటపలాడించింది కూడా. రైతు చుట్టుప్రక్కల లేనేలేడు. కానీ, పొదల్లో పడుకున్న నక్కకు మెలుకువ వచ్చింది. దానికి, వెంటనే ఈ పూటకు ఆహారం దొరికిందన్న ఆనందం కలిగింది. అది చెట్టు దగ్గరికి వచ్చేసింది.

‘అయ్యా! ఎప్పుడు వచ్చారు? ఎంత సంతోషం మీరు రావడం. కిందకు రండి, ఏదయినా తిందాం’ అన్నది.
కోడికి సంగతి అర్థమయింది. గాభరా పడితే లాభం లేదు. ‘అదేమిటి? పెద్దలు, మీరే పైకి రండి. అదుగో, ఇంటి తలుపుదగ్గర మా పనివాడున్నాడు. దారి చూపిస్తాడు, రండి!’ అన్నది కోడి తెలివిగా.

నక్కకు కోడి గురించి మాత్రమే ఆలోచన. అది చెట్టు దగ్గరకు వచ్చింది. విషయం గమనించిన కుక్క, దాని మెడను పట్టేసుకున్నది!

మారాలనుకుంటే సరిపోదు. అందుకు తెలివిని సాయంగా తెచ్చుకోవాలి.
-ఈసప్ కథలనుండి